الکترونیک قدرت – تریاک چیست؟
الکترونیک قدرت – تریاک چیست؟
تریاک (TRIAC) مخفف عبارت Triode for Alternating Current (سه راهی جریان متناوب) است. تریاک در واقع یک قطعه‌ی نیمه‌هادی سه ترمیناله است که عبور جریان را کنترل می‌کند. برخلاف SCRها ، تریاک یک قطعه با قابلیت هدایت دوطرفه است و به همین دلیل قطعه‌ای ایده‌آل برای مدارهایی است که در آن‌ها از جریان AC برای کاربردهای سوییچینگ استفاده می‌شود . چرا که می‌تواند جریان را در هر دو نیمه‌ی دامنه مثبت و دامنه منفی سیکل کنترل کند . این مفهوم را با بیانی ساده در شکل زیر می‌بینید.
نماد مداری تریاک
نمادی که برای تریاک در مدارها به کار می‌رود ، در تصویر زیر می‌بینید. مشابه نماد دو تریستور است که اتصال پشت به پشت (back to back) داشته باشند.
ساختار تریاک
ساختار تریاک یادآور ساختار دیاکی است که یک اتصال اضافه برای گیت داشته باشد. این گیت اضافه ، به این منظور تعبیه می‌شود که ضمانتی باشد برای کنترل جریان.
مشابه سایر قطعات الکترونیک قدرت، تریاک نیز از سیلیکون ساخته می‌شود. از این رو، پروسه ساخت سیلیکون منجر به تولید قطعات ارزان‌تر و سبک‌تری می‌شود.
همان‌طور که در شکل زیر می‌بینید، تریاک ۶ ناحیه نام‌گذاری شده دارد، ۴ ناحیه نوع N و ۲ ناحیه نوع P.
نحوه عملکرد تریاک
عملکرد تریاک بر مبنای عملکرد تریستور است که سوییچینگ AC را در سیستم‌ها و قطعات الکتریکی تسهیل می‌کند. از آن‌ها به طور گسترده‌ای در دیمرهای نوری استفاده می‌شود چرا که امکان استفاده از هر دو نیمه‌ی سیگنال AC را فراهم می‌کنند و به این ترتیب بهره‌وری توانی افزایش خواهد یافت.
به همان میزان که استفاده از تریستور ها به عنوان تریاک میسر است، این استفاده از لحاظ توانی در مدارهایی که توان پایینی نیاز دارند، چندان به صرفه نیست.
در تصویر زیر می‌بینید که چگونه می‌توان یک تریاک را با دو تریستور معادل قرار داد.
کاربردهای تریاک ها
تریاک ها معمولا در کاربردهایی استفاده می‌شوند که به توان خیلی بالایی نیاز نباشد چرا که در غیر این صورت در زمان سوییچینگ رفتار غیرمتقارنی از خود نشان می‌دهند. این موضوع یکی از معایب تریاک هاست که در توان های بالا موجب تداخلات الکترومغناطیسی خواهد شد. به همین دلیل تریاک ها در موتورهای کنترل، دیمرهای نوری، فن های کوچک الکتریکی کنترل سرعت و نظایر اینها استفاده می‌شوند( و در توان های بالا از تریستورها. )
